Günümüzde birçok insan sabah kalkar kalkmaz ilk iş olarak cep telefonuna bakıyor. İşlerimizi telefonlarımız üzerinden hallediyor, günün yorgunluğunu sosyal medyada atıyoruz ve mavi ekran karşısında saatlerce zaman geçiriyoruz. Peki bu durum genel ve zihinsel sağlığımızı nasıl etkiliyor?
Uzmanlar, cep telefonu kullanımının günde 2-3 saati geçmemesi gerektiğini vurguluyor. Klinik Psikolog Elif Yazar ise bu konuda şu açıklamalarda bulunuyor:
Sürekli Yeni İçerikler ve FOMO Korkusu
"Sosyal medya ve diğer dijital platformlar, sürekli yeni içeriklerle karşılaşma ve etkileşime geçme isteğimizi artırıyor. Bu durum da telefon kullanımımızı uzatıyor. Özellikle genç kızlarda yaygın olarak görülen FOMO (Fear of Missing Out - Bir şeyleri kaçırma korkusu) olarak bilinen kavram da bu durumu tetikliyor."
Oyun Bağımlılığı ve Ertelenmiş Haz
Yazar, her yaştan insanın oyun oynama alışkanlığının da ciddi boyutlara ulaştığını belirtiyor. "Dijital dünyanın temel yan etkilerinden biri, kısa vadeli hazların ertelenmiş ve çaba gerektiren hazlarla yer değiştirmesi. Bu durum, günümüz insanının temel problemlerinden biri haline geldi."
Aşırı Kullanımın Sonuçları
Aşırı telefon kullanımı, yüz yüze iletişimimizi azaltıyor, ruhsal sıkıntılara ve patolojik bağımlılıklara yol açabiliyor.
Beynin Dopamin Bağımlılığı
Yazar, "Kişi keyifli bir aktivite yaptığında beyinde dopamin hormonu salgılanır ve kişi kendini iyi hisseder. Bu da o aktivitenin devamını getirme isteği uyandırır. Sürekli artan dopamin seviyesine adaptasyon geliştiren beyin, daha fazlasını ister. Böylece bağımlılık kısır döngüsü başlar." diyor.
Nomofobi: Telefon Bağımlılığı
Bu durum, anksiyete ve depresyon gibi ruhsal sorunlara da yol açabiliyor. Ruhsal Bozukluklar El Kitabı DSM-5, "Kaygı Bozuklukları" kategorisinde "Telefon bağlantısını kaybetme korkusu" olarak bilinen Nomofobi'yi bir kaygı bozukluğu olarak tanımlıyor. Nomofobi, sinyal eksikliği veya şarj bitmesi gibi nedenlerle telefonu kullanamama veya telefonsuz kalma korkusu olarak biliniyor.
Uzmanların Önerileri:
Uzman Klinik Psikolog Elif Yazar, bedensel ve ruhsal dengeyi korumak için aşırı yaptığımız şeyleri fark etmemiz ve önlem almamızın çok önemli olduğunu söylüyor.
Bazı öneriler:
- Telefonunuzu uyurken yanınızda bulundurmayın.
- Ekran süresini sınırlayın.
- Telefonunuza bildirim engelleme uygulamaları yükleyin.
- Sosyal medya kullanımını sınırlayın.
- Gerçek hayatta sevdiklerinizle vakit geçirin.
- Gerekirse bir uzmandan yardım alın.
Unutmayın: Cep telefonu hayatımızın bir parçası olabilir, ama bizi kontrol altına almamalı.
