Isparta şehir merkezinde bebek arabasıyla yürümek isteyen aileler için günlük yaşam birçok zorluk içeriyor. Yüksek kaldırımlar, bozuk zeminler, dar geçitler ve kaldırımları işgal eden engeller, şehir içi hareketliliği ebeveynler için oldukça güçleştiriyor.
Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü’nden Prof. Dr. Cengiz Yücedağ’ın öncülğünde yapılan ve 2025 yılında yayımlanan bir çalışma, Isparta’daki yaya altyapısının aile dostu olmaktan uzak olduğunu ortaya koydu. Prof. Yücedağ’ın Madrid ve Isparta deneyiminden yola çıkarak başlattığı ve tamamladığı çalışmada, iki şehrin yaya dostu yapısı kıyaslandı. Madrid’de rahatlıkla gezilebilen geniş, engel içermeyen kaldırımların aksine, Isparta'daki sokakların çocuklu aileler için birçok engel barındırdığı belirtildi. Söz konusu araştırma hem fiziksel gözlemlere hem de kent sakinlerinin deneyimlerine dayanıyor.
Araştırmada üç temel soruya odaklanıldı:
· Isparta’nın merkezinde sık kullanılan yaya yolları bebek arabasıyla yürümeye ne kadar uygun?
· Ebeveynlerin bu konudaki algıları yaş, cinsiyet, eğitim ve gelir gibi faktörlere göre nasıl değişiyor?
· Bebek arabası kullanım sıklığı mevsimsel olarak farklılık gösteriyor mu?
Elde edilen bulgular, yalnızca ebeveynlerin değil; yaşlılar ve engelli bireylerin de benzer sorunlarla karşılaştığını ortaya koyuyor. Kaldırımların eğimi, yükseklik farkları, bakımsızlık ve görsel engeller günlük yaşamı olumsuz etkiliyor.
İyileştirmeler Yetersiz Kalıyor
Son dönemde belediye tarafından bazı düzenlemeler yapılsa da, araştırmaya göre bu girişimlerin daha çok görsel iyileştirmelere odaklandığını ve uzun vadeli etkiler için daha sistematik planlamaların gerektiğini belirtiyor. Araştırmacılar, yaya ulaşımı açısından daha sürdürülebilir ve kapsayıcı çözümler gerektiğini vurguluyor.
Uzmanlara Göre Ne Yapılmalı?
· Kaldırımlar erişilebilir biçimde yeniden tasarlanmalı
· Fiziksel engeller kaldırılmalı
· Aydınlatma sistemleri geliştirilmeli
· Yaya yollarının bakım çalışmaları düzenli yapılmalı
· Çocuklara yönelik güvenli oyun ve dinlenme alanları oluşturulmalı
· Mevsimsel değişiklikleri dikkate alan veri toplama ve değerlendirme süreçleri kurulmalı
“Şehirler Herkes İçin Olmalı”
Prof. Dr. Cengiz Yücedağ, yürünebilir bir kentin sadece çocuklar için değil, yaşlılar, engelli bireyler ve tüm yurttaşlar için erişilebilir ve güvenli olması gerektiğini vurguluyor. Araştırma, Isparta’nın çocuk dostu bir şehir olabilmesi için daha sistemli, uzun vadeli ve insan odaklı şehir planlaması gerektiğini ortaya koyuyor.
Kaynak: Çobankaya, H., Yücedağ, C., Suchocka, M., & Zeren Çetin, İ. (2025). Assessing walkability for parents with strollers: Challenges and recommendations for sustainable urban design. Children & Society. https://doi.org/10.1111/chso.12977
