Burdur’daki Boubon Antik Kenti’nden kaçırılan 2000 yıllık imparator heykelini satın alan 74 yaşındaki ABD’li koleksiyoner Aaron Mendelsohn hakkında, eserin Türkiye’den yasa dışı yollarla çıkarıldığını bildiği halde satın aldığı gerekçesiyle New York Ceza Mahkemesi tarafından tutuklama emri çıkarıldı. Heykelin Türkiye’ye iadesi bekleniyor.
Önce İngiltere, sonra ABD’ye götürüldü
New York Times’ın haberine göre, Mendelsohn’un 2007 yılında bir sanat galerisinden satın aldığı heykel, 1960’lı yıllarda Boubon Antik Kenti’nde gerçekleştirilen kaçak kazılarda gün yüzüne çıkarılan yaklaşık 10 heykelden biri. Kaçırıldıktan sonra önce İngiltere’ye, ardından ABD’ye götürülen eser, yıllarca özel koleksiyonlarda saklandı.
“Heykelin kaçak olduğunu biliyordu”
Manhattan Bölge Savcılığı’nın yürüttüğü soruşturma kapsamında, Mendelsohn’un satın alma sürecine dair elektronik yazışmalarına ulaşıldı. Belgelerde, koleksiyonerin heykelin Türkiye’den yasa dışı yollarla çıkarıldığını bildiği ve bu durumu gizlemek için adımlar attığı ortaya çıktı. Yazışmalarda, Mendelsohn’un bir uzmandan “eseri yalnızca özel ziyaretçilere göstermek koşuluyla dikkat çekmeyeceği” yönünde tavsiye aldığı tespit edildi.
Toplanan deliller Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı ile paylaşıldı. Mahkeme, Mendelsohn’un eserin kökenini bilmesine rağmen satın aldığı gerekçesiyle tutuklanmasına karar verdi.
Türkiye’ye iade edilecek
Yargı sürecinin sonunda heykelin Türkiye’ye iade edilmesi bekleniyor. Söz konusu dava, Türkiye ile ABD arasında kültürel varlıkların korunmasına yönelik iş birliğinin önemli bir örneği olarak değerlendiriliyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesindeki Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanlığı, yalnızca ABD değil birçok ülkeyle ortak iade süreçlerini sürdürüyor.
26 binden fazla eser Türkiye’ye döndü
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, daha önce yaptığı açıklamada kültür varlıklarının yasa dışı ticaretinde alıcıların caydırılmasının öncelikli hedef olduğunu vurgulamıştı. Ersoy,
“Kaçakçılıkla mücadelenin en önemli yolu alıcıyı yıldırmaktır. Kaçakçıyı yıldırmak istiyorsanız, alıcıyı yıldırmanız gerekiyor.”
ifadelerini kullanmıştı.
Türkiye ile uluslararası kurumlar arasındaki iş birliği sayesinde bugüne kadar 26 bin 684 eser yurda getirildi. Bu eserlerin yaklaşık 9 bini 2018’den sonra iade edildi. Boubon Antik Kenti’nden kaçırılan ve Roma İmparatoru Marcus Aurelius’a ait olduğu belirlenen heykel de iade edilen son eserlerden biri oldu.